Soạn Bài Tổng Kết Phần Văn Học Lớp 10

Soạn bài Tổng kết phần văn học tập trang 146 SGK Ngữ văn 10. Câu 3 a. đối chiếu để đưa ra sự giống và khác biệt giữa sử thi "Đăm Săn" (Việt Nam) với "Ô-đi-xê" (Hi Lạp), "Ra-ma-ya-na" (Ấn Độ)

Câu 1 (trang 146 SGK Ngữ văn 10 tập 2)

Văn học nước ta gồm hai thành phần lớn: văn học tập dân gian và văn học học. Hai phần tử văn học tập này hầu như mang những đặc điểm truyền thống của văn học tập Việt Nam: niềm tin yêu nước phòng lược, ý thức nhân văn, đề cao đạo lý, nhân nghĩa. Tuy nhiên, văn học tập dân gian và văn học tập viết lại sở hữu những đặc thù riêng.

Bạn đang xem: Soạn bài tổng kết phần văn học lớp 10

Câu 2 (trang 146 SGK Ngữ văn 10 tập 2)

Về thành phần văn học tập dân gian, học viên đọc tía nội dung gợi ý để trả lời thắc mắc (mục 2, SGK trang 146)

a. Những đặc trưng cơ bản của văn học dân gian:

- Văn học dân gian là đều tác phẩm thẩm mỹ và nghệ thuật ngôn tự truyền miệng (tính truyền miệng)

- Văn học tập dân gian là thành phầm của quá trình sáng tác lũ (tính tập thể)

Các thể nhiều loại của văn học dân gian: thần thoại, sử thi, truyền thuyết, truyện cổ tích, truyện ngụ ngôn, truyện cười, tục ngữ, câu đố, ca do, vè, truyện thơ, chèo.

+ Thần thoại: thành quả tự sự dân gian thường kể về các vị thần, nhằm phân tích và lý giải tự nhiên, biểu đạt khát vọng đoạt được tự nhiên với phản ánh quá trình sáng tạo văn hóa của con tín đồ thời cổ đại.

+ Sử thi: chiến thắng tự sự dân gian có quy tế bào lớn, sử dụng ngữ điệu có vần, nhịp, xây dựng đa số hình tượng nghệ thuật và thẩm mỹ hoành tráng, hào hùng để nhắc về một hoặc nhiều biến cố lớn diễn ra trong đời sống xã hội của cư dân thời cổ đại.

+ Truyền thuyết: thành tựu tự sự dân gian kể về sự kiện với nhân vật lịch sử (hoặc có tương quan đến kế hoạch sử) nhiều phần theo xu hướng lý tưởng hóa, thông qua đó thể hiện nay sự mếm mộ và tôn vinh của nhân dân đối với những người dân có công với đất nước, dân tộc hoặc xã hội cư dân của một vùng, hình như cũng gồm những thần thoại vừa đề cao, vừa phê phán nhân vật kế hoạch sử.

+ Truyện cổ tích: cống phẩm tự sự dân gian mà diễn biến và hình mẫu được hư cấu có chủ định, nói về số phận con người bình thường trong xã hội, thể hiện lòng tin nhân đạo và sáng sủa của quần chúng. # lao động.

+ Truyện ngụ ngôn: tác phẩm tự sự dân gian ngắn, bao gồm kết cấu chặt chẽ, trải qua các ẩn dụ (phần to là mẫu loài vật) để nói về những vụ việc liên quan liêu đến bé người, tự đó đặt ra triết lý nhân sinh hoặc những bài học kinh nghiệm về cuộc sống.

+ Truyện cười: thành công tự sự dân gian ngắn, tất cả kết cấu chặt chẽ, ngừng bất ngờ, nhắc về những vụ việc xấu, trái thoải mái và tự nhiên trong cuộc sống, có công dụng gây cười, nhằm mục tiêu mục đích giải trí, phê phán.

+ Tục ngữ: câu nói ngắn gọn, hàm súc, phần nhiều có hình ảnh, vần, nhịp, đúc kết kinh nghiệm thực tiễn, thường được dùng trong ngôn ngữ giao tiếp hàng ngày của nhân dân.

+ Câu đố: bài văn vần hoặc câu nói thông thường có vần, miêu tả vật đố bằng ẩn dụ hoặc đều hình ảnh, biểu tượng khác lạ để bạn nghe tra cứu lời giải, nhằm mục đích giải trí, rèn luyện bốn duy và cung cấp những tri thức về đời sống.

+ Ca dao: vật phẩm thơ trữ tình dân gian, hay kết phù hợp với âm nhạc lúc diễn xướng, được sáng tác nhằm miêu tả thế giới nội chổ chính giữa của con người.

+ Vè: nhà cửa tự sự dân gian bởi văn vần, bao gồm lối kể mộc mạc, đa phần nói về những sự việc, sự kiện của làng, của nước mang tính thời sự.

+ Truyện thơ: cửa nhà tự sự dân gian bởi thơ, đề đạt số phận với khát vọng của con tín đồ về niềm hạnh phúc lứa đôi và sự công bằng xã hội.

+ Chèo: công trình kịch hát dân gian, phối hợp các yếu tố trữ tình và trào lộng để mệnh danh những tấm gương đạo đức cùng phê phán, đả kích dòng xấu trog xóm hội. (Ngoài chèo, sảnh khấu dân gian còn có những hình thức khác như tuồng dân gian, múa rối, các trò diễn với tích truyện)

b. Lựa chọn phân tích một số trong những tác phẩm hoặc đoạn trích tác phẩm để minh hoạ những đặc điểm, nội dung và thẩm mỹ của sử thi, truyền thuyết, cổ tích, truyện thơ, truyện cười, ca dao, tục ngữ.

(Xem lại những bài vẫn học)

c. Nhắc lại một số trong những truyện dân gian, phát âm thuộc một số trong những câu ca dao, tục ngữ nhưng mà anh (chị) thích.

- học viên xem lại những truyện đang học, rèn luyện tài năng kể.

- cần phải có sổ tay ghi chép những bài ca dao trong SGK với sưu trung bình thêm để dễ dàng học thuộc lòng, tích luỹ vốn.

Câu 3 (trang 147 SGK Ngữ văn 10 tập 2)

Đọc mục 3 (SGK, trang 147). Vấn đáp câu hỏi:

a. Những nội dung khủng của văn học vn trong quá trình phát triển?

- các nội dung phệ của văn học việt nam trong lịch sử dân tộc phát triển là: nhà nghĩa yêu thương nước, công ty nghĩa nhân đạo và cảm giác thế sự.

b. Văn học việt nam phát triển vào sự ảnh hưởng qua lại với những yếu tố truyền thống dân tộc, tiếp đổi mới văn học tập nước ngoài như vậy nào? Nêu một số hiện tượng văn học để bệnh minh.

- Văn học viết vn được xây đắp trên nền tảng gốc rễ của văn học và văn hoá dân gian Việt Nam. Điều đó có thể thấy rõ qua những tác phẩm như: Quốc âm thi tập của Nguyễn Trãi, Truyện Kiều của Nguyễn Du, thơ Nôm của hồ nước Xuân Hương... đều có không ít yếu tố của tục ngữ, ca dao; Truyền kì mạn lục của Nguyễn Dữ mang các yếu tố của truyền thuyết, cổ tích thần kì...

- Văn học vn chịu tác động trực tiếp văn học với văn hoá Trung Hoa. đa phần sáng tác thời phong kiến số đông được viết bằng văn bản Hán, theo các thể loại của văn học Hán, duy nhất là thơ Đường, tè thuyết chương hồi, những thể cáo, hịch, phú, dìm khúc, kí sự.... Những tác phẩm có mức giá trị, những tác phẩm chữ hán việt cũng chịu tác động về thể các loại của văn học trung quốc như thơ Nôm Đường hiện tượng của hồ nước Xuân Hương, Bà thị xã Thanh Quan... Tất cả Truyện Kiều của Nguyễn Du cũng đựng được nhiều yếu tố Hán, tương tự như đã thừa kế thành tựu văn hoá văn học tập Hán.

- sự chuyển tiếp giữa sang thời kỳ hiện tại đại, văn học viết vn còn chịu tác động của văn học tập phương Tây, trực tiếp là văn học tập Pháp vào thời kỳ chuyển từ văn học cổ xưa sang văn học hiện nay đại. Có thể thấy rõ nhất trong những sáng tác của những nhà thơ thuộc trào lưu Thơ new phá vứt thể thơ Đường luật, chuyển thơ thoải mái và các thể thơ châu mỹ vào vn tạo ra những thể loại thơ mới, với cách cảm thụ mới. Những tiểu thuyết, truyện ngắn, phóng sự... Của Vũ Trọng Phụng, Nguyễn Công Hoan, phái mạnh Cao, Ngô vớ Tố... Gần như được viết theo phong thái của văn học tập phương Tây.

c. Sự không giống nhau giữa văn học tập trung đại và văn học hiện đại về ngữ điệu và khối hệ thống thể loại?

học sinh tham khảo bảng đối chiếu sau:

Câu 4 (trang 147 SGK Ngữ văn 10 tập 2)

Khái quát lác phần văn học viết nước ta trong công tác Ngữ văn 10 (từ thay kỉ X cho hết nạm kỉ XIX)

a. Văn học xiết vn từ cầm cố kỉ X mang lại hết nạm kỉ XIX có những yếu tố nào? cách tân và phát triển qua mấy giai đoạn? Những điểm lưu ý lớn về nội dung và thẩm mỹ và nghệ thuật của văn học tập trung đại Việt Nam?

- những thành phần của văn học tập viết trung đại việt nam gồm văn học viết bằng chữ Hán cùng văn học tập viết bằng chữ Nôm.

- Quá trình phát triển gồm 4 giai đoạn:

+ tự TK X đến hết TK XIV.

+ trường đoản cú TK XV đến khi kết thúc TK XVII.

+ trường đoản cú TK XVIII đến nửa đầu TK XIX.

+ Nửa cuối TK XIX.

- Những điểm lưu ý lớn về nội dung: nhà nghĩa yêu nước, công ty nghĩa nhân đạo, cảm xúc thế sự.

- Những đặc điểm lớn về nghệ thuật: Tính quy phạm (và sự phá đổ vỡ tính quy phạm); định hướng trang nhã (và xu hướng bình dị); hấp thu và dân tộc hoá tinh hoa văn học nước ngoài.

b. Thống kê phần nhiều thể các loại mà anh (chị) đã có học. Nêu điểm lưu ý chủ yếu hèn của một trong những thể loại vượt trội như chiếu, cáo, phú, thơ Đường luật, thơ Nôm Đường luật, dìm khúc, hát nói.

b1. Những thể một số loại văn học trung đại đã học.

- Thơ Đường phép tắc chữ Hán (VD: Thuật hoài - Phạm Ngũ Lão)...

- Thơ Nôm Đường nguyên lý (Nhàn - Nguyễn Bỉnh Khiêm).

- Thơ Nôm Đường vẻ ngoài sáng tạo: thất ngôn xen lục ngôn (Cảnh ngày hè - Nguyễn Trãi).

- Phú (Bạch Đằng giang phú - Trương Hán Siêu).

- Cáo (Bình Ngô đại cáo - Nguyễn Trãi)

- Tựa (tự) (Trích diễm thi tập - Hoàng Đức Lương).

- Sử kí (Đại Việt sử kí toàn thư - Ngô Sĩ Liên).

- Truyện truyền kì (Chinh phụ ngâm - Đặng nai lưng Côn; Cung oán thù khúc - Nguyễn Gia Thiều).

- Thơ Nôm lục bát.

- Thơ Nôm tuy vậy thất lục bát (bản dịch Chinh phụ ngâm). 

b2. Đặc điểm đa số của một số trong những thể loại

- Chiếu: Một một số loại văn bản do bên vua ban lệnh mang lại quần thần hoặc toàn người đời yêu cầu thực hiện một các bước nào đấy có ý nghĩa sâu sắc chính trị - làng mạc hội... (tương đương cùng với công văn, chỉ thị hiện nay. Bên dưới chiếu còn tồn tại chỉ, dụ...).

- Cáo: Một một số loại văn bạn dạng của nhà vua nhằm tuyên bố trước nhân dân một vấn đề gì đấy (tương đương cùng với Tuyên ngôn hiện nay).

- Phú: Là loại văn viết theo nguyên tắc riêng, thông thường sẽ có vần, nhịp và đối, dùng để miêu tả, ngâm, vịnh cảnh đẹp, nhân đó mà mệnh danh hay ngụ ý một vấn đề gì đấy có tính xóm hội hoặc triết lý.

- Thơ Đường luật: Là một số loại thơ chữ Hán, có nguồn gốc (thịnh hành) tự thời nhà Đường. Thơ Đường có niêm hiện tượng khắt khe, trong không ít trường hợp hạn chế sự sáng tạo, nhưng thực chất nó cũng có tính năng thử thách với sàng lọc chuyên môn ngôn từ của những nhà thơ. Thơ Đường luật có khá nhiều loại: thất ngôn, ngũ ngôn, thơ tháp tự... Nhưng thịnh hành nhất là thơ thất ngôn chén cú

- Thơ Nôm Đường luật: Là các loại thơ tín đồ Việt vận dụng thơ Đường, sáng sủa tác bằng chữ Nôm.

- dìm khúc: một số loại thơ dài (gần giống như trường ca ngày nay), có cốt truyện nhưng ko thành truyện, nên chưa hẳn là truyện thơ, dùng để thể hiện một nỗi niềm tâm sự nào đấy của tác giả, thông qua một hình tượng văn học. Ở Việt Nam, thể nhiều loại này thông dụng vào khoảng chừng thế kỷ XVIII - XIX. Ví dụ: Chinh phụ ngâm, Cung oán thù ngâm...

- Hát nói: Một thể một số loại dùng trong sân khấu (như chèo), được diễn xuất bằng phương pháp đọc (nói) gồm nhạc điệu, ngữ điệu nhưng chưa hẳn ngâm giỏi hát.

c. Nêu phần lớn tác giả, tác phẩm chủ yếu bằng cách lập bảng (theo chủng loại SGK trang 147):

Câu 5 (trang 147 SGK Ngữ văn 10 tập 2)

Đọc mục 5 (SGK trang 147,148) để xem những biểu hiện của nhà nghĩa yêu thương nước và công ty nghĩa nhân đạo vào văn học trung đại và thực hiện các yêu cầu.

a. Phân tích câu chữ của chủ nghĩa yêu thương nước biểu lộ qua các tác phẩm:

- Thơ phú thời Lý - Trần.

- chế tạo của Nguyễn Trãi.

- các tác phẩm định kỳ sử.

- những tác phẩm nghị luận.

Chủ nghĩa yêu nước thời Lý - Trần gắn sát với tư tưởng trung quân ái quốc. Biểu hiên chủ yếu trên những phương diện:

- Ý thức độc lập, từ chủ, từ cường, từ tôn dân tộc (Tim một vài câu trong Sông núi nước Nam của Lý thường Kiệt, bài Phú sông Bạch Đằng của Trương Hán Siêu, Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi, cả Tựa Trích diễm thi tập của Hoàng Đức Lương để hội chứng minh).

- Lòng căm thù giặc, niềm tin quyết chiến quyết thắng kẻ thù xâm lược. (Dùng những tác phẩm Tỏ lòng (Phạm Ngũ Lão), Bình Ngô đại cáo (Nguyễn Trãi), Hưng Đạo đại vương Trần Quốc Tuấn (trích Đại Việt sử kí toàn thư của Ngô Sĩ Liên)... để bệnh minh).

- tự hào trước chiến công thời đại, trước truyền thông lịch sử (Chứng minh qua Phú sông Bạch Đằng, Bình Ngô đại cáo...).

- mệnh danh và ghi nhớ công ơn những người đã hi sinh vì chưng Tổ quốc (Chứng minh qua Phú sông Bạch Đằng...).

- yêu thiên nhiên, cảnh đẹp tổ quốc (Chứng minh qua Cảnh ngày hè của Nguyễn Trãi)

b. Phân tích nội dung chủ nghĩa nhân đạo qua những tác phẩm (mục b, SGK trang 148).

Chủ nghĩa nhân đạo vào văn thơ trung đại biểu lộ ở một số trong những phương diện chính:

- Lòng yêu thương đối với số trời con tín đồ (Chứng minh qua Truyện Kiều của Nguyễn Du, Chinh phụ ngâm của Đặng trằn Côn - Đoàn Thị Điểm...).

- Lên án, tố cáo những gia thế tàn bạo, giày xéo lên con tín đồ (Chứng minh qua Truyện Kiều của Nguyễn Du, Chinh phụ ngâm của Đặng è Côn, Chuyện chức phán sự thường Tản Viên của Nguyễn Dữ...).

- Khẳng định, tôn vinh con bạn trên các mặt: phẩm chất, tài năng, khái vọng chân chính... (Chứng minh qua Truyện Kiều của Nguyễn Du, Chinh phụ ngâm của Đặng trần Côn - Đoàn Thị Điểm...).

- Đề cao tình dục đạo đức, đạo lý tốt đẹp giữa fan với người.. (Chứng minh qua Truyện Kiều của Nguyễn Du, Chinh phụ ngâm của Đăng nai lưng Côn - Đoàn Thị Điểm.

Câu 6 (trang 148 SGK Ngữ văn 10 tập 2)

Phần văn học tập nước ngoài

a. So sánh để tìm thấy sự giống và không giống nhau giữa Sử thi Đăm Săn (Việt Nam) với Ô-đi-xê (Hy Lạp), Ra-ma-ya-na (Ấn Độ)

Học sinh tham khảo bảng sau

b. Những đặc sắc của thơ Đường về câu chữ và hình thức. đối chiếu thơ Đường với thơ Hai-cư

- Đặc sắc của thơ Đường:

+ Về nội dung: rất suy nghĩ hai đề tài chính là thiên nhiên và thay sự, qua đó thể hiện tư tưởng nhân đạo, sự ưu thời mẫn thế, tư tưởng trung quân ái quốc, cùng mọi tấm lòng do nước do dân,...

+ Về nghệ thuật: Thơ Đường bao gồm quy định nghiêm khắc về niêm, luật; nghệ thuật và thẩm mỹ đối đang được đẩy lên mức độ cao nhất; thi pháp thơ Đường cũng đạt cho trình độ phát triển rất cao, từng là chủng loại mực mang lại thơ phương Đông trong vô số nhiều thế kỷ.

- Đặc sắc của thơ hai-cư:

+ Về nội dung: chỉ ghi lại một cảnh, vật 1-1 sơ, nhưng thông qua đó gợi cho người đọc liên tưởng, suy tư để search thấy một triết lý như thế nào đấy,...

+ Về nghệ thuật: Thơ hai-cư dùng rất ít ngôn ngữ (khoảng 17 chữ), không tả cơ mà chỉ gợi, dựa trên những phạm trù thẩm mỹ như vắng vẻ lặng, đối chọi sơ, u huyền, mượt mại, nhẹ nhàng, ...(Thấm đẫm chất thiền tông).

c. Qua đoạn trích trường đoản cú Tam quốc diễn nghĩa, nêu dấn xét về lối kể chuyện cùng khắc hoạ tính giải pháp nhân đồ của đái thuyết truyền thống Trung Quốc.

+ nghệ thuật và thẩm mỹ kể chuyện: hấp dẫn, giàu kịch tính.

đưa sử màn sum vầy giữa hai anh em Quan Công - Trương Phi trong khúc trích Hồi trống cổ thành ra mắt phẳng lặng thì không tồn tại chuyện gì nhằm kể. Với việc xây dựng tình huống hiểu, các tính rét nảy cùng ương bướng của Trương Dực Đích, và quan trọng hơn, tình yêu giữa họ thật sự là cảm tình của những hero trượng nghĩa, vì thế kịch tính của màn sum họp vừa vui nhộn vừa xúc động, thu hút người đọc.

+ nghệ thuật xây dựng nhân thứ của Tam quốc diễn nghĩa cũng với đậm tính cổ điển, tính cách các nhân đồ dùng thường được đẩy tới mọi thái cực, với những mặt tương phản nghịch rõ rệt. Bởi vì vậy, cá tính của Trương Phi, Vân Trường phần đông được khắc hoạ một phương pháp rất nổi bật.

Câu 7 (trang 149 SGK Ngữ văn 10 tập 2)

Phần giải thích văn học

a. Những tiêu chí chủ yếu đuối của văn bản văn học là gì?

Những tiêu chí chủ yếu đuối của văn phiên bản văn học tập là:

- Văn bạn dạng phản ánh và tìm hiểu cuộc sống, bồi dưỡng tư tưởng và tâm hồn, thoả mãn nhu cầu thẩm mỹ của bé người.

- ngôn từ trong văn bạn dạng có các tìm tòi, sáng sủa tạo, có hình tượng sở hữu hàm nghĩa sâu sắc, phong phú.

- Văn bản được viết theo một thể loại nhất định với số đông quy ước thẩm mỹ và làm đẹp riêng: truyện, thơ, kịch...

b. Nêu những tầng cấu trúc của văn phiên bản văn học

Văn phiên bản văn học gồm nhiều tầng cấu trúc: ngôn ngữ, hình tượng, hàm nghĩa (các lớp nghĩa hàm ẩn: đề tài, công ty đề, phong cách nhà văn...).

c. Trình bày những khái niệm thuộc về nội dung và gần như khái niệm thuộc về bề ngoài của văn bạn dạng văn học. Cho 1 ví dụ để triển khai sáng tỏ.

- các khái niệm thuộc ngôn từ của văn phiên bản văn học:

+ Đề tài: Phạm vi hiện tại thực cuộc sống đời thường mà cửa nhà đề cập tới. Ví dụ: đề tài nông thôn, vấn đề thành thị...

+ chủ đề (hay bốn tưởng - công ty đề): là vụ việc mà cửa nhà trực tiếp đề ra trong tác phẩm, cũng có nghĩa là cái mà những hình tượng phải triệu tập biểu hiện. Ví dụ: bài bác thơ Cảnh ngày hè của phố nguyễn trãi có chủ thể là "ca ngợi cuộc sống thái bình".

+ xúc cảm chủ đạo là cảm xúc xuyên suốt bài thơ, duy nhất là những bài thơ trực tiếp biểu cảm. Ví dụ: bài xích Thuật hoài của Phạm Ngũ Lão có cảm hứng chủ đạo là "khát vọng lập công vì nước, trả nợ tang bồng".

- hầu hết khái niệm ở trong hình thức:

+ Ngôn từ: Là lớp vỏ phía bên ngoài của tác phẩm. Ngôn từ bạo gồm các đơn vị, âm thanh, từ, ngữ với câu. Ý nghĩa do những đơn vị ngôn ngữ trực tiếp bộc lộ hay gợi ra là làm từ chất liệu quan trọng nhất để xây dựng biểu tượng trong tác phẩm.

+ Kết cấu: Là quan hệ giữa các yếu tố cấu thành tác phẩm, những yếu tố đó thường được thu xếp một phương pháp nghệ thuật. Chẳng hạn: các bài thơ thất ngôn bát cú Đường hiện tượng thường kết cấu theo mẫu: Đề - Thực - Luận - Kết.

+ Thể loại: Là phần đông thể thức sáng chế mang những điểm lưu ý riêng của mỗi loại. Ví dụ: thể thơ thất ngôn Đường luật, thể lục bát, thể phú, hịch, cáo... Tác phẩm Bình Ngô đại cáo của nguyễn trãi thuộc thể cáo, bài Bạch Đằng giang phú của Trương Hán khôn cùng thuộc thể phú.

d. Ngôn từ và hiệ tượng của văn bạn dạng văn học tất cả quan hệ với nhau như thế nào? Cho một vài ví dụ.

Xem thêm: In Thu Nhỏ Trong Word 2010, Cách Cách In Nhỏ Tài Liệu

Nội dung và vẻ ngoài của văn bản văn học gồm quan hệ đính bó hữu cơ. Ví dụ: lúc nói ngôn ngữ là lớp vỏ của tác phẩm, ở trong hình thức, nhưng ý nghĩa sâu sắc của nó, tất cả những ngôn từ hàm ẩn hồ hết do ngôn ngữ gợi nên; mang đến nên, rất khó có thể tách bóc bạch đâu là hình thức, đâu là câu chữ của thành công văn học.